نقشه های اجرایی

نقشه‌هاي اجرايي منضم به قرارداد، بايد شامل جزئيات آرماتوربندي سازه‌ها، نظير قطر، طول، شكل، اندازه و جزئيات خمها و جدول اوزان باشد. بسته به نوع و پيچيدگي سازه با دستور دستگاه نظارت، پيمانكار بايد براي سهولت اجرا، اقدام به تهيه نقشه‌هاي اجرايي كارگاهي نمايد. اين نقشه‌ها بر اساس نقشه‌هاي اصلي قرارداد تهيه شده و شامل جزئيات بيشتري در ارتباط با نحوه اجرا، خم كردن، محل دقيق و تعداد ميلگردها، نوع ميلگردها و ساير اطلاعات لازم كه به نحوي در درك بهتر جزئيات مؤثرند، مي‌باشند. قبل از اجراي عمليات بتن‌ريزي و با اطلاع قبلي پيمانكار، جزئيات و نحوه استقرار آرماتورها مورد بازديد دستگاه نظارت قرار گرفته و سپس دستور بتن‌ريزي صادر خواهد شد.

خاک برداری

منظور از خاكبرداري، برداشت هرگونه مصالح و مواد خاكي، مصالح قلوه‌سنگي، شن و ماسه و مصالح سنگي ريزشي و لغزشي از بستر رودخانه‌ها، صرف نظر از جنس و كيفيت آنها به منظور تسطيح، شيب‌بندي و آماده نمودن محل پي ساختمانها، سازه‌هاي فني، راههاي ارتباطي محوطه و تأمين خاك از منابع قرضه مي‌باشد. تمامي عمليات خاكبرداري بايد مطابق با خطوط و تراز موجود در نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعملهاي دستگاه نظارت صورت پذيرد. عمليات خاكبرداري و رگلاژ سطوح بدون پوشش، بايد به طور همزمان صورت گيرد. كارهاي بعدي بايد بلافاصله پس از خاكبرداري صورت پذيرد و در هر حالت نبايد سطوح خاكبرداري شده بيش از 72 ساعت در معرض عوامل جوي و باران قرار گيرند.

در صورتي‌كه بر اساس برنامه زمانبندي شده يا به هر دليل ديگر عمليات بعدي بلافاصله انجام نشود، كنترل لايه‌هاي قبلي و در صورت لزوم، اصلاح و نيز تسطيح و رگلاژ نهايي سطح كار، بايد قبل از اجراي مراحل بعدي صورت گيرد، چنانچه پيمانكار به عمد يا سهو، اقدام به برداشت خاك تا ترازهاي نهايي نموده و عمليات بعدي به مدت طولاني پس از آن موكول گردد، در صورت نياز برداشت خاكهاي رويه و آماده نمودن مجدد بستر تا تراز مورد نظر براي ادامه عمليات، بايد مطابق نظر دستگاه نظارت و به هزينه پيمانكار صورت پذيرد.

در تمامي عمليات خاكبرداري بايد دقت كافي به عمل آيد، تا از خاكبرداري اضافي و از بين رفتن مصالح در كف و جداره‌ها، خصوصاً در مقاطعي كه بتن‌ريزي در آنها انجام مي‌گيرد، جلوگيري به عمل آيد. در صورت انجام خاكبرداري اضافي توسط پيمانكار، بايد محل تا تراز و رقوم نهايي خواسته شده با مصالح مناسب و يا بتن سازگار با خورندگي خاك و حداقل با بتن C₁₅ به هزينه پيمانكار، ترميم و رگلاژ شود.

نحوه بكارگيري و محل و استقرار ماشين‌آلات، و يا روشهاي انجام عمليات، بسته به نوع و طبيعت خاك محل اجراي كار، بايد با توجه به برنامه زمانبندي اجراي عمليات به تأييد دستگاه نظارت برسد.

خاكبرداري محل كانالها براي كارگذاري لوله و كابل، بايد طبق نقشه و مشخصات با ابعاد و رقومهاي تعيين شده انجام شود. در صورت نياز و پس از تأييد دستگاه نظارت اضافه خاكبرداري در محل اتصالات لوله‌ها انجام خواهد شد. چنانچه كار كندن با ماشين صورت گيرد، بايد عمليات تا 15 سانتيمتري عمق نهايي، انجام و بقيه عمليات براي تسطيح و رگلاژ كف كانال با دست صورت گيرد.

انبار کردن مصالح ساختمانی

مصالح ساختماني بايد طوري انبار شوند كه مزاحمتي براي وسايل نقليه و عابرين پياده ايجاد نشود. در مواردي كه بنا به عللي مصالح در محل عبور و مرور عمومي ريخته مي‌شود، بايد آن را طوري انباشته كرد كه از ريزش آن جلوگيري شود. محوطه انباشتن مصالح، بايد هنگام شب به وسيله چراغ قرمز مشخص گردد.

روش صحيح حمل و نقل و انبار كردن مصالح مختلف در فصل دوم ذكر شده است. رعايت نكات مزبور موجب حفظ ويژگيهاي مصالح، ايمني و سلامتي كارگران خواهد بود.

آجر و سفال نبايد با ارتفاع بيش از 2 متر انباشته شود، اطراف اين مصالح بايد به وسيله چوبهاي قائم محصور گردد.

ورقهاي فلزي بايد به صورت افقي انباشته شوند و ارتفاع آنها نبايد از يك متر تجاوز نمايد. تيرآهن بايد طوري انباشته شود كه امكان لغزش آن وجود نداشته باشد. طرفين لوله‌هاي فلزي بايد طوري مهار شود كه از غلتيدن آنها جلوگيري شود.

انبار شن و ماسه بايد مرتباً مورد بازديد قرار گيرد تا در اثر برداشتن مصالح، ريزش ناگهاني رخ ندهد.

هنگام انبار كردن مصالح در كنار ديوارها و تيغه‌ها، بايد دقت شود كه فشار افقي بيش از اندازه به ديوار وارد نشود.

حمل، انبار كردن و استفاده از چسباننده‌هاي سياه، بايد با دقت و احتياط صورت گيرد. انبار مواد چسباننده بايد دور از آتش و مواد قابل اشتعال بوده و براي اعلام و اطفاي حريق احتمالي تدابير لازم اتخاذ شده باشند. انبارهاي بسته بايد مرتباً تهويه شوند تا از تجمع گازهاي قابل اشتعال در آنها جلوگيري شود.

حمل و انبار كردن فرآورده‌هاي سيمان - پنبه نسوز بايد با دقت صورت پذيرد، بر روي تمامي فرآورده‌هاي پنبه نسوز برچسب ”براي سلامتي انسانها زيانبخش است“ الصاق گردد. بيشترين ميزان انتشار غبار و آلودگي محيط ضمن توليد، بريدن، فرسايش، در معرض جريان هوا قرار گرفتن، حمل و نقل، شكستن و معدوم كردن آنها به وجود مي‌آيد. انتشار غبارهاي پنبه نسوز، نه تنها كارگران مرتبط با آن را در معرض مخاطرات جدي قرار مي‌دهد، بلكه محيط زيست و ساير افراد را نيز تحت تأثير قرار مي‌دهد.

حمل و انبار كردن مواد شيميايي بايد مطابق دستورالعملهاي كارخانه سازنده صورت پذيرد. حمل و انبار كردن مواد منفجره بايد طبق مقررات جاري كشور، با اطلاع و زير نظر مقامات مسئول و ذي‌صلاح باشد، به علاوه هنگام مصرف بايد مقامات مسئول كتباً مطلع شوند.

پيمانكار موظف است عمليات اجرايي خود را طوري انجام دهد كه در سواره‌رو و پياده‌رو راهي براي عبور و مرور عابرين و وسائط نقليه باقي بماند و مصالح خود را در محلهايي انبار نمايد كه موجب ناراحتي و يا زحمت ساكنين اطراف و يا عابرين نگردد. در مواردي كه اجراي عمليات مستلزم انسداد كلي قسمتي از سواره‌رو يا پياده‌رو باشد، اين كار بايد با اطلاع مسئولين ذي‌ربط و زير نظر دستگاه نظارت صورت گيرد و عبور و مرور به وسيله راههاي انحرافي تأمين شود، هزينه‌هاي اضافي طبق شرايط خصوصي پيمان و يا ساير اسناد مشخص خواهد شد.

کار با ویبراتور بتن

در ويبراتور بايد تمام سيمها و كابلهاي برق از داخل لوله‌هاي لاستيكي عبور نمايد.

ـ قسمت لرزاننده دستگاه بايد به وسيله فنر يا لاستيك از قسمت فوقاني جدا شده باشد. دستگاه بايد زماني به كار افتد كه ميله ويبراتور روي بستر نرمي قرار گرفته باشد. بايد از كار كردن با ويبراتور در بتن سخت شده و نيز زدن ميله ويبراتور به جدار قالب و ميلگردها احتراز كرد. زير پاي كارگراني كه با ويبراتور كار مي‌كنند، بايد تخته‌اي قرار گيرد كه لرزشهاي وارده از ويبراتور كمتر به بدن كارگران منتقل شود، همچنين بايد دقت شود كه قسمت لرزنده دستگاه به دست كارگر اصابت ننمايد. كارگري كه با ويبراتور كار مي‌كند، بايد در فواصل زماني مناسب به پزشك مراجعه و براي ادامه كار گواهي دريافت نمايد. اصولاً نبايد يك نفر به طور مداوم و به مدت طولاني به كار با ويبراتور ادامه دهد.

نصب سرامیک

سراميك را روي بستري از ملات كه در بالا توضيح داده شد، قرار داده و با تخته ماله سطح آن را صاف مي‌كنند. بايد توجه داشت كه هنگام چسباندن سراميك، اندود رويه (ملات) نبايد گيرش خود را آغاز كرده باشد، زيرا در آن صورت سراميك كاملاً به ملات نچسبيده و بعداً جدا خواهد شد.

پس از نصب سراميك، و گيرش ملات، سطح سراميك را آب مي‌زنند تا كاغذ روي آن جدا شود و پس از آن با دوغاب، درز آنها را پر مي‌كنند. ممكن است سراميكها روي كاغذ نبوده و جدا باشند كه در آن صورت نصب سراميك، دانه دانه و با دقت فراوان پهلوي يكديگر انجام مي‌شود. در اين حالت بايد سطح به دست آمده كاملاً صاف و يكنواخت باشد. شكل سراميك، مربع، مستطيل، شش‌گوشه و مانند اينهاست.

ـ بندكشي

ميزان دوغاب سيمان و پودر سنگ براي پر كردن بندها به اندازه سراميكها بستگي دارد. دوغاب مصرف شده براي بندكشي همواره بيشتر از حجم فضاي خالي است، زيرا مقداري از دوغاب مصرفي براي سراميك‌كاري باقي مي‌ماند كه پاك مي‌شود و مصرف مجدد ندارد و لذا حجم دوغاب مصرفي براي سراميك‌كاري با احتساب دورريز به ميزان يك ليتر در هر مترمربع پيشنهاد مي‌شود. در بندكشي مي‌توان متناسب با رنگ سراميك از رنگهايي استفاده كرد كه به زيبايي سراميك بيفزايد.

ـ مراقبت ضمن گيرش

حداقل تا سه روز بعد از نصب سراميك نبايد به آن ضربه مكانيكي وارد آيد و درجه حرارت فضايي كه سراميك شده، نبايد از 5+ درجه سانتيگراد كمتر شود. در صورت لزوم پس از گيرش اوليه ملات بندكشي، آب دادن سراميك در چند نوبت كمك شاياني به ازدياد مقاومت مي‌نمايد.

ایمنی در ارماتور بندی

محموله‌هاي ميلگرد كه توسط باركشهاي كفي و يا ديگر وسايل حمل و نقل به محل كارگاه حمل مي‌شوند، بايد به نحوي تخليه شوند كه ضمن آسيب نديدن ميلگردها، به كارگران نيز صدمه‌اي وارد نشود.

هنگام بريدن و خم كردن ميلگردها استفاده از ميز آرماتوربندي و خم نشدن آرماتوربند روي زمين، باعث كاهش فشارهاي وارد به كمر مي‌شود. هنگام آرماتوربندي فشار وارد بر دستها و كمر نسبتاً زياد بوده و در اين كار احتمال صدمات ناشي از لغزيدن، سقوط از بلندي، و نظاير آن وجود دارد، لذا براي كاستن صدمات ناشي از حوادث، رعايت موارد زير مفيد خواهد بود:

الف: استفاده از وسايل حفاظتي فردي براي كار در بلندي، جوشكاري و برشكاري ضروري است.

ب: هنگام راه رفتن بر روي قالبهاي آغشته به روغن، نبايد از كفشهاي با كف لغزنده و يا چرمي استفاده شود.

ج: در صورتي كه تردد كارگران از روي شبكه ميلگرد ضروري باشد، بايد با قرار دادن تعدادي تخته يا صفحه فولادي شطرنجي روي ميلگردها گذرگاهي به وجود آورد تا احتمال لغزيدن و سقوط كارگران كاهش يابد و ضمناً شبكه آرماتور نيز آسيب نبيند.

د: ميلگردهاي انتظار و امثال آن كه از بتن بيرون زده‌اند، در صورت سقوط كارگران بخصوص از بلندي، مي‌توانند موجب صدمات بسيار شديد شوند، به همين دليل پوشاندن آنها با تخته و يا وسيله مناسب ديگر ضروري است.

وصله کردن ارماتور ها

حتي‌الامكان بايد ميلگردهاي مصرفي به صورت يكپارچه باشند. تمام اتصالات ميلگردها بايد در نقشه‌هاي اجرايي منعكس گردد و تعداد اتصالات به حداقل ممكن كاهش يابد. در صورتي كه وجود اتصال اجتناب‌ناپذير باشد، اين اتصالات بايد در مقاطعي قرار داده شوند كه تنش وارده بر عضو يا قطعه بتني حداكثر نباشد و از تمركز تمامي وصله‌ها در يك مقطع نيز خودداري شود. وصله كردن ميلگردها بايد به روشهاي پوششي، اتكايي، جوشي، مكانيكي و بالاخره وصله‌هاي مركب مطابق آيين‌نامه بتن ايران و زير نظر دستگاه نظارت انجام شود. طول وصله براي آرماتور صاف، دو برابر طول وصله مشابه در آرماتورهاي آجدار مي‌باشد. در صورتي كه محل وصله‌ها در نقشه‌هاي اجرايي و دستورالعملهاي بعدي دستگاه نظارت منعكس نباشد، رعايت نكات زير الزامي است.

الف: در قطعات تحت خمش و خمش توأم با فشار، نبايد بيش از نصف ميلگردها در يك مقطع وصله شوند.

ب: در صورت وجود كشش يا كشش ناشي از خمش، حداكثر 1/3 ميلگردها در يك مقطع را مي‌توان به وسيله پوشش وصله نمود.

پ: وصله كردن ميلگردهاي تحتاني قطعات خمشي در وسط دهانه يا نزديك به آن و يا ميلگردهاي بالايي قطعه خمشي روي تكيه‌گاه يا نزديك آن، مجاز نيست.

ت: به طور كلي هر وصله بايد 40 برابر قطر ميلگرد، با وصله مجاور فاصله داشته و در يك مقطع قرار نگيرد.